Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng vừa đề xuất việc xóa bỏ quy định ‘trần lương’ trong các đơn vị công lập, đặc biệt là trường đại học và viện nghiên cứu. Mục đích là để thu hút và giữ chân trí thức Việt Nam ở nước ngoài quay về đóng góp cho đất nước. Đề xuất này được bà nêu lên tại Diễn đàn Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu lần thứ VI diễn ra vào sáng ngày 19/7 tại Hà Nội.
Thứ trưởng Lê Thị Thu Hằng cho rằng, để đạt được sự đột phá trong lĩnh vực khoa học, giáo dục và chuyển đổi số, Việt Nam cần có cơ chế tuyển dụng và đãi ngộ mới, linh hoạt và cạnh tranh. Điều này sẽ giúp các đơn vị công lập, đặc biệt là trường đại học và viện nghiên cứu, có thể có môi trường làm việc lành mạnh và cạnh tranh công bằng dựa trên năng lực và đóng góp.
Bà Hằng cũng kiến nghị rằng, cần khuyến khích không phân biệt giữa khu vực công và tư, vì cả hai đều đóng góp cho sự phát triển chung của đất nước. Nhiều trí thức Việt Nam tại nước ngoài muốn đóng góp cho đất nước nhưng gặp khó khăn do thiếu cơ sở vật chất và phòng thí nghiệm hiện đại.
Hoàn thiện khung pháp lý cũng là một vấn đề quan trọng được Thứ trưởng Lê Thị Thu Hằng đề cập. Bà kiến nghị hoàn thiện khung pháp lý, trong đó là các quy định liên quan đến quốc tịch. Luật Quốc tịch Việt Nam sửa đổi đã mang lại những thay đổi tích cực, cho phép người Việt Nam ở nước ngoài giữ hoặc phục hồi quốc tịch Việt Nam mà không vi phạm pháp luật của nước sở tại.
Quy trình đăng ký quốc tịch hiện nay đã được đơn giản hóa, chỉ cần nộp hồ sơ tại đại sứ quán, sau đó chuyển trực tiếp đến Bộ Tư pháp với thời hạn xử lý rõ ràng. Đặc biệt, các thế hệ thứ hai, thứ ba sinh ra ở nước ngoài cũng được quyền lựa chọn quốc tịch Việt Nam. Với quốc tịch Việt Nam, trí thức Việt kiều sẽ được hưởng đầy đủ quyền lợi như công dân trong nước, bao gồm quyền sở hữu nhà đất và kinh doanh bất động sản, xóa bỏ những rào cản trước đây như phải nhờ người khác đứng tên.
Ông Nguyễn Khắc Lịch, cục trưởng Cục Công nghiệp công nghệ thông tin, cũng khẳng định trong Luật Công nghiệp công nghệ số sẽ có chính sách thu hút nhân tài, với mức lương cạnh tranh sòng phẳng với các nước trên thế giới. Điều này nhằm thu hút nhân tài công nghệ số làm việc ở Việt Nam.
Lương cao theo mức thế giới sẽ giúp Việt Nam có thể thu hút được những nhân tài công nghệ số giỏi và giữ chân họ ở Việt Nam. Điều này cũng sẽ giúp đất nước có thể đẩy mạnh sự phát triển trong lĩnh vực công nghệ thông tin và chuyển đổi số.
Để đạt được mục tiêu này, các chuyên gia cho rằng cần có sự phối hợp và đồng bộ giữa các cơ quan, đơn vị. Đồng thời, cần có các chính sách và cơ chế phù hợp để thu hút và giữ chân trí thức Việt Nam ở nước ngoài.
Các ý kiến cũng cho rằng, cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật, tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho hoạt động của các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân. Đặc biệt là cần có các chính sách đãi ngộ và hỗ trợ để giúp trí thức Việt Nam ở nước ngoài có thể yên tâm và phát huy được năng lực của mình khi trở về Việt Nam.
