Quản lý đất đai bền vững là một yếu tố then chốt để đảm bảo an ninh lương thực, duy trì cân bằng sinh thái và giảm thiểu các tác động tiêu cực từ biến đổi khí hậu. Giáo sư, Tiến sĩ Võ Quang Minh, Bộ môn Tài nguyên đất đai, Khoa Môi trường và Tài nguyên thiên nhiên, Đại học Cần Thơ, đã nhấn mạnh rằng đất đai là một nguồn tài nguyên vô cùng quý giá và đóng vai trò là tư liệu sản xuất đặc biệt không thể thay thế. Tuy nhiên, quá trình sử dụng và quản lý đất đai đã làm thay đổi các đặc tính lý học và hóa học của đất, dẫn đến những thách thức trong việc bảo vệ và sử dụng đất đai một cách bền vững.
Nhiều ý kiến cho rằng công tác quy hoạch và sử dụng đất chưa được thực hiện một cách hợp lý, dẫn đến sự mất cân đối giữa phát triển đô thị, công nghiệp và bảo tồn thiên nhiên. Tình trạng tranh chấp đất đai gia tăng, thiếu minh bạch trong quản lý và phân bổ nguồn lực đất đai cũng là những vấn đề cần được giải quyết. Ngoài ra, dữ liệu đất đai hiện nay còn phân tán, thiếu sự chia sẻ và liên thông; tổ chức hành chính còn cồng kềnh và chưa linh hoạt, dẫn đến chậm thích ứng với những thay đổi trong quản lý đất đai. Rủi ro an ninh mạng và thiếu cơ chế phối hợp giữa các ngành cũng là những thách thức cần được giải quyết.
Để hướng tới một hệ thống quản lý đất đai bền vững, cần có một cách tiếp cận toàn diện, đa chiều và liên ngành đối với những vấn đề thực tiễn đang đặt ra. Tại Hội thảo khoa học Quản lý đất đai toàn quốc lần thứ 3 với chủ đề “Quản lý đất đai bền vững”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Hiếu Trung, Phó Hiệu trưởng Đại học Cần Thơ, cho biết hội thảo là diễn đàn trao đổi học thuật, chia sẻ kết quả nghiên cứu và tăng cường kết nối giữa các nhà khoa học, nhà quản lý, giảng viên, học viên, nghiên cứu sinh và các tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước.
Đại học Cần Thơ sở hữu lợi thế và năng lực phát triển nghiên cứu, nổi bật trong lĩnh vực Quản lý đất đai, với hai phòng thí nghiệm: phòng thí nghiệm Tài nguyên đất đai và phòng thí nghiệm GIS – Viễn thám thuộc Bộ môn Tài nguyên đất đai, Khoa Môi trường và Tài nguyên thiên nhiên quản lý. Với hệ thống trang thiết bị hiện đại và đồng bộ, hai phòng thí nghiệm không chỉ đáp ứng tốt công tác đào tạo thực hành mà còn tạo nền tảng vững chắc để phát triển các hướng nghiên cứu liên ngành và ứng dụng thực tiễn cao.
Một trong những điểm nổi bật được đề cập tại hội thảo là việc đẩy mạnh chuyển đổi số trong lĩnh vực đất đai. Giáo sư, Tiến sĩ Huỳnh Văn Chương, Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng, Bộ Giáo dục và Đào tạo, đề xuất ứng dụng trí tuệ nhân tạo và chuyển đổi số trong tất cả các hoạt động của lĩnh vực quản lý đất đai thông qua xây dựng cơ sở dữ liệu và hệ thống thông tin, dự báo và phân tích, giám sát và quản lý, tối ưu hóa quy hoạch đất đai, sử dụng đất theo mục đích, tăng cường dịch vụ công trực tuyến…
Đồng quan điểm trên, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Trọng Phương, Trưởng khoa Tài nguyên và Môi trường, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, nhấn mạnh Việt Nam cần chuyển đổi mô hình quản lý đất đai từ thủ công sang số hóa, từ phân tán sang tích hợp; đồng bộ hóa công nghệ – thể chế – tổ chức hành chính; hướng tới mô hình quản trị đất đai: hiện đại – minh bạch – liên thông – bền vững. Việc chuyển đổi số trong quản lý đất đai không chỉ giúp nâng cao hiệu quả quản lý mà còn góp phần xây dựng một hệ thống quản lý đất đai bền vững, đảm bảo an ninh lương thực và phát triển bền vững.
