Thành phố Hồ Chí Minh đang đẩy mạnh các hoạt động nhằm đảm bảo an toàn thực phẩm ngay từ nguồn cung cấp. Mục tiêu trọng tâm của các nỗ lực này là duy trì nguồn cung cấp ổn định và đáng tin cậy cho người dân.

Tỉnh Lâm Đồng, một trong những khu vực cung cấp nông sản, rau, hoa và trái cây an toàn chính cho thành phố, đóng vai trò quan trọng trong sự hợp tác này. Sự hợp tác giữa hai địa phương tập trung vào việc xây dựng một chuỗi cung ứng thực phẩm chặt chẽ, bao gồm sản xuất, thu hoạch, vận chuyển và tiêu thụ.

Qua đó, các sản phẩm thực phẩm đến tay người tiêu dùng đều đạt tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm. Việc tăng cường kiểm soát từ đầu nguồn được kỳ vọng sẽ nâng cao chất lượng an toàn thực phẩm, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và tạo dựng niềm tin của người tiêu dùng đối với các sản phẩm nông nghiệp.

Hiện tại, tỉnh Lâm Đồng đã và đang triển khai nhiều biện pháp nhằm đảm bảo chất lượng sản phẩm, như thiết lập các mô hình sản xuất an toàn, áp dụng công nghệ cao trong sản xuất và thu hoạch, cũng như tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra để phát hiện và xử lý kịp thời các trường hợp vi phạm về an toàn thực phẩm.

Song song với đó, thành phố Hồ Chí Minh cũng đang tích cực hỗ trợ tỉnh Lâm Đồng trong việc xây dựng và phát triển các mô hình sản xuất, cung ứng thực phẩm an toàn. Qua sự hợp tác này, mục tiêu xây dựng một chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn, đáng tin cậy và bền vững đang được hiện thực hóa.

Thực trạng an toàn thực phẩm tại Đồng Nai và các giải pháp giảm thiểu nguy cơ

Thời gian gần đây, vấn đề an toàn thực phẩm (ATTP) đang trở thành một vấn đề nóng tại Việt Nam. Với vị thế là trung tâm sản xuất nông nghiệp và chăn nuôi hàng đầu cả nước, tỉnh Đồng Nai đang đối mặt với nhiều thách thức trong kiểm soát ATTP.

PGS.TS Kha Chấn Tuyền, Trưởng khoa Công nghệ hóa học và Thực phẩm, Trường Đại học Nông Lâm Thành phố Hồ Chí Minh, đã có một cuộc trò chuyện với báo chí về vấn đề này. Ông Kha Chấn Tuyền chia sẻ, trong những năm gần đây, công tác đảm bảo ATTP tại Việt Nam đã có nhiều chuyển biến tích cực. Nhận thức của người tiêu dùng và doanh nghiệp đang được nâng cao rõ rệt. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức đáng lo ngại, đặc biệt là tại các chợ truyền thống và cơ sở chế biến nhỏ lẻ.

Tại Đồng Nai, với đặc điểm là trung tâm chăn nuôi, trồng trọt và chế biến thực phẩm lớn của cả nước, đang đối mặt với nhiều nguy cơ mất ATTP đáng lo ngại. Những nguy cơ nổi bật có thể chia thành 5 nhóm chính, bao gồm: nguy cơ từ giết mổ và chế biến nhỏ lẻ, tồn dư hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật và kháng sinh, hệ thống chuỗi lạnh và vận chuyển chưa đáp ứng yêu cầu bảo quản thực phẩm an toàn, thực phẩm chế biến sẵn từ các cơ sở nhỏ lẻ tiềm ẩn nguy cơ cao, và thiếu liên kết chuỗi và hệ thống truy xuất nguồn gốc.

Về tác động lâu dài đến sức khỏe cộng đồng, PGS.TS Kha Chấn Tuyền cho rằng nếu tình trạng mất ATTP không được kiểm soát hiệu quả, hệ lụy đối với sức khỏe cộng đồng sẽ rất nghiêm trọng và kéo dài. Ông đề xuất cần xây dựng chuỗi thực phẩm an toàn, từ đó hình thành văn hóa tiêu dùng thực phẩm an toàn, vì sức khỏe cộng đồng và sự phát triển dài hạn của địa phương.

PGS.TS Kha Chấn Tuyền cũng đánh giá cao tiềm năng hợp tác giữa “3 nhà”: khoa học – doanh nghiệp – địa phương trong việc xây dựng chuỗi thực phẩm an toàn từ nông trại đến bàn ăn. Ông cho rằng Đồng Nai có đủ nền tảng để trở thành hình mẫu quốc gia về chuỗi thực phẩm an toàn và đề xuất địa phương cần triển khai giải pháp đồng bộ, lấy hợp tác, chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực làm trụ cột.

Đồng Nai là một trong những tỉnh có nhiều tiềm năng và lợi thế trong sản xuất nông nghiệp và chăn nuôi, tuy nhiên vẫn cần có những giải pháp đồng bộ và quyết liệt để đảm bảo ATTP. Việc xây dựng chuỗi thực phẩm an toàn và hình thành văn hóa tiêu dùng thực phẩm an toàn là một trong những giải pháp quan trọng để đảm bảo sức khỏe cộng đồng và sự phát triển dài hạn của địa phương.

Để triển khai các giải pháp trên, cần có sự phối hợp và hợp tác chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, doanh nghiệp và người dân. Đồng thời, cần có những chính sách hỗ trợ và khuyến khích để thúc đẩy việc xây dựng chuỗi thực phẩm an toàn và phát triển bền vững.

Trong thời gian tới, Đồng Nai cần tiếp tục tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và quản lý ATTP, đặc biệt là tại các chợ truyền thống và cơ sở chế biến nhỏ lẻ. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục về ATTP để nâng cao nhận thức của người tiêu dùng và doanh nghiệp.

Có thể thấy, việc đảm bảo ATTP là một công việc quan trọng và cần được chú trọng trong quá trình phát triển kinh tế – xã hội của địa phương. Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và sự tham gia tích cực của người dân, Đồng Nai hoàn toàn có thể xây dựng được chuỗi thực phẩm an toàn và trở thành hình mẫu quốc gia về ATTP.

Nhiều mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam đang gặp khó khăn do thiếu chứng thư an toàn thực phẩm. Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam vừa gửi kiến nghị đến Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn liên quan đến việc cấp Giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho sản phẩm có nguồn gốc thực vật xuất khẩu.

Theo quy định mới, từ ngày 1-7, việc cấp giấy chứng nhận này đã được chuyển giao cho các cơ quan cấp tỉnh. Tuy nhiên, các quy định mới chưa kế thừa đầy đủ hướng dẫn từ Thông tư 44/2018/TT-BNNPTNT, dẫn đến sự lúng túng và chậm trễ trong quá trình cấp giấy chứng nhận. Điều này gây ra ảnh hưởng tiêu cực đến tiến độ thực hiện hợp đồng và gây thiệt hại về tài chính cho các doanh nghiệp xuất khẩu.

Các doanh nghiệp xuất khẩu hồ tiêu, quế, hồi và các mặt hàng gia vị khác đang gặp khó khăn nghiêm trọng trong việc xin cấp Giấy chứng nhận đúng theo yêu cầu của các thị trường nhập khẩu, đặc biệt là thị trường Liên minh Châu Âu (EU). Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam đề xuất Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xem xét và đưa ra giải pháp kịp thời để hỗ trợ doanh nghiệp.

Trước đó, các doanh nghiệp xuất khẩu rau quả cũng đã gặp tình huống tương tự và đã được giải quyết tạm thời. Do đó, Hiệp hội hy vọng rằng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ có những biện pháp cần thiết để giúp các doanh nghiệp xuất khẩu hồ tiêu và cây gia vị vượt qua khó khăn này.

Việc giải quyết kịp thời vấn đề này không chỉ giúp các doanh nghiệp xuất khẩu giảm thiểu thiệt hại mà còn góp phần duy trì và phát triển thị trường xuất khẩu của Việt Nam. Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam hy vọng rằng với sự hỗ trợ từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các doanh nghiệp xuất khẩu sẽ sớm được cấp giấy chứng nhận và tiếp tục thực hiện các hợp đồng xuất khẩu một cách thuận lợi.

Thị trường bánh Trung thu đang dần trở nên sôi động khi nhiều doanh nghiệp lớn như Kinh Đô, Như Lan, Orion, Bibica… đồng loạt tung ra các bộ sưu tập bánh trung thu 2025 với mẫu mã đa dạng và giá cả phong phú. Giá của các hộp bánh dao động từ 250.000 đến 500.000 đồng, thậm chí có những hộp bánh cao cấp với giá lên đến 2 triệu đồng.

Các doanh nghiệp cũng đẩy mạnh kênh phân phối qua các sàn thương mại điện tử như Shopee, TikTok Shop cùng các buổi livestream từ KOLs/KOCs để tiếp cận khách hàng một cách hiệu quả hơn.

Tuy nhiên, bên cạnh những sản phẩm chính hãng, bánh Trung thu ‘handmade’ đang trở thành xu hướng. Mặc dù vậy, loại bánh này cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro về an toàn thực phẩm. Bà Nguyễn Thị Hồng Minh, Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm minh bạch, cho biết nhiều cơ sở sản xuất nhỏ lẻ vẫn sử dụng các chất tạo màu, tạo mùi không rõ nguồn gốc và thậm chí dùng hàn the trong nhân bánh, gây nguy cơ nhiễm khuẩn và lẫn tạp chất.

Để đảm bảo an toàn, người tiêu dùng không nên chỉ tin vào niềm tin mà cần yêu cầu các cơ sở sản xuất cung cấp thông tin về nguồn gốc và quá trình sản xuất. Tại tọa đàm ‘Chống hàng giả, hàng gian – Làm sạch thị trường, bảo vệ niềm tin’, PGS. TS. Phạm Khánh Phong Lan, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM, cho biết sở sẽ lập các đoàn kiểm tra để giám sát hoạt động của các cơ sở sản xuất bánh Trung thu, đặc biệt là những cơ sở sản xuất nhỏ lẻ và bánh ‘nhà làm’.

Bà Phong Lan nhấn mạnh rằng nếu không tuân thủ các quy định về an toàn thực phẩm, các cơ sở sản xuất sẽ bị xử lý nghiêm. Các chuyên gia cũng khuyến cáo người tiêu dùng nên ưu tiên bánh có nguồn gốc rõ ràng, xem xét thành phần dinh dưỡng và hạn sử dụng để đảm bảo sức khỏe.

Trong bối cảnh thị trường bánh Trung thu đang ngày càng đa dạng, người tiêu dùng cần có cái nhìn khách quan và yêu cầu cao hơn về chất lượng sản phẩm. Điều này không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình mà còn góp phần xây dựng một thị trường thực phẩm an toàn và minh bạch.

Từ ngày 1/7, các sàn thương mại điện tử tại Việt Nam đã tăng cường kiểm soát tính pháp lý của hàng hóa, tiến hành loại bỏ các mặt hàng không rõ nguồn gốc. Tuy nhiên, điều này đã dẫn đến việc các sản phẩm trôi nổi trở lại các nền tảng mạng xã hội như Zalo, Facebook. Nhiều người bán thực phẩm trực tuyến đã chuyển sang các nền tảng này để tránh các quy định kiểm soát chặt chẽ của các sàn thương mại điện tử.

Chị Mai Như, một người bán bánh bao và bánh gạo lứt trực tuyến tại tỉnh Đồng Nai, cho biết đã chuyển sang bán hàng trên mạng xã hội Zalo và Facebook sau khi các sàn thương mại điện tử áp dụng các quy định nghiêm ngặt. Chị không đăng ký kinh doanh và tự sản xuất bánh tại nhà, sau đó rao bán trên mạng xã hội.

Đại diện sàn thương mại điện tử Lazada Việt Nam cho biết, sàn này đã tham gia chương trình ‘Tick xanh trách nhiệm’ do Sở Công Thương TPHCM triển khai, nhằm kiểm soát chặt chẽ chất lượng hàng hóa lưu thông trên nền tảng số. Lazada đã áp dụng công nghệ AI để sàng lọc sản phẩm vi phạm và triển khai chính sách đồng kiểm, hoàn trả minh bạch để bảo vệ quyền lợi người mua.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Mạnh Tấn, Giám đốc marketing Công ty cổ phần Công nghệ Haravan, cho biết khoảng 10% gian hàng đã rút khỏi các sàn thương mại điện tử, chủ yếu là các shop kinh doanh thực phẩm. Điều này đã dẫn đến việc một lượng lớn hàng ‘nhà làm’ chuyển sang mạng xã hội, nơi không kiểm duyệt gắt gao tính pháp lý của hàng hóa.

Nhiều nhóm trên Facebook, như ‘Chợ dân cư Thanh Đa, phường Bình Quới, TPHCM’, có hàng chục nghìn thành viên và mỗi ngày có hàng chục bài rao bán thực phẩm ‘nhà làm’ mà không có nhãn mác ghi hạn sử dụng hay thông tin kiểm định.

Bà Nguyễn Thị Hồng Minh, Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm minh bạch, cho biết thực phẩm ‘nhà làm’ có ưu điểm là tươi, ít sử dụng chất bảo quản, chất tạo màu, tạo mùi nhưng không hẳn an toàn cho sức khỏe người dùng. Bà dẫn chứng nhiều trường hợp người tiêu dùng bị ngộ độc vì ăn bánh mì từ các bếp nhà và nhấn mạnh rằng thực phẩm ‘nhà làm’ cần được sản xuất trong điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm để đảm bảo sức khỏe cho người tiêu dùng.

TP.HCM đang đối mặt với thách thức lớn trong công tác quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm sau khi mở rộng địa giới hành chính. Sự phát triển nhanh chóng của các mô hình kinh doanh như hàng nhà làm trên mạng xã hội và sàn thương mại điện tử đang tạo ra những khoảng trống pháp lý, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cho người tiêu dùng.

Bà Phạm Khánh Phong Lan, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM, cho biết rằng định hướng và giải pháp tăng cường quản lý thực phẩm trong một siêu đô thị đang chuyển mình. Bà nhấn mạnh rằng hàng nhà làm là sản phẩm do gia đình làm ra, sản xuất ở quy mô nhỏ lẻ, chủ yếu tự cung tự cấp. Tuy nhiên, nhiều sản phẩm hàng nhà làm hiện nay lại được bán rộng khắp, thậm chí toàn quốc, gây ra những phát sinh nhất định.

“Nấu cho vui khác với nấu để kinh doanh,” bà Phong Lan nhấn mạnh. Khi hàng nhà làm được thương mại hóa, thì phải đảm bảo đúng quy định, người mua tự trả tiền cần có sản phẩm an toàn. Bà cũng cho biết, tự công bố không có gì khó khăn phức tạp, chủ yếu coi sản phẩm quy trình sản xuất có đảm bảo, nguyên liệu có xuất xứ nguồn gốc rõ ràng, chỉ tiêu an toàn ra sao, kiểm nghiệm sản phẩm…

Nếu đi mua sản phẩm gì người mua dò trên mạng, tìm hiểu thông tin vì người bán đã công khai, có hồ sơ tự công bố thì ít ra đỡ rủi ro hơn là không có thông tin gì về sản phẩm. Giữa đồ trôi nổi và chính thống hiện nay chỉ khác nhau là đồ chính thống được cơ quan chức năng thẩm định, sau đó được kiểm tra hậu kiểm.

Tuy nhiên, với số lượng hồ sơ tự công bố đang quá lớn, trong khi nhân lực còn mỏng nên lượng đi kiểm tra chưa đủ, riêng với thực phẩm nhà làm việc kiểm tra hậu kiểm càng khó vì gần như không có hồ sơ tự công bố.

Sở An toàn thực phẩm TP.HCM sẽ tăng kiểm tra hàng không rõ nguồn gốc, vận động người mua và người sản xuất nâng cao ý thức. Bà Phong Lan cũng cho biết, sẽ chú trọng đào tạo, cân đối nhân sự cho khâu an toàn thực phẩm đối với suất ăn công nghiệp, đảm bảo bữa ăn hằng ngày cho công nhân và tập trung vào an toàn thực phẩm gắn liền với du lịch.

Cùng ngày, nhiều người tiêu dùng cũng bày tỏ quan tâm đến vấn đề an toàn thực phẩm, đặc biệt là với các sản phẩm “hàng nhà làm” trôi nổi trên thị trường. Anh N.T., 28 tuổi, chủ quán ăn ở TP.HCM, cho biết, để đảm bảo an toàn thực phẩm, quán ăn của anh phải tuân thủ rất nhiều thủ tục, quy trình kiểm tra khắt khe và được cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm.

Tuy nhiên, anh N.T. cũng bày tỏ rằng, các cơ sở kinh doanh cần phải ý thức được trách nhiệm của mình với cộng đồng, sử dụng nguyên liệu sạch, tuân thủ quy trình chế biến… Mặt khác, phải xử lý thật nghiêm để răn đe nếu cơ sở đó không có giấy an toàn thực phẩm.

Thông tin về an toàn thực phẩm tại TP.HCM cho thấy, thành phố đang nỗ lực để đảm bảo an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, vẫn cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, doanh nghiệp và người tiêu dùng để đảm bảo an toàn thực phẩm.

Ẩm thực Việt Nam vốn nổi tiếng với sự đa dạng và phong phú. Tuy nhiên, không phải món ăn nào cũng an toàn. Một số món ăn được ưa chuộng lại tiềm ẩn nguy cơ chứa vi khuẩn và ký sinh trùng, có thể gây hại cho sức khỏe nếu không được chế biến đúng cách.

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên giảng viên Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội, đã cảnh báo về nguy cơ mất an toàn vệ sinh thực phẩm trong các món ăn quen thuộc của người Việt. Theo ông, nhiều món ăn truyền thống, dù thơm ngon và mang ý nghĩa văn hóa, lại dễ trở thành ‘ổ vi khuẩn’ nếu không được chế biến, bảo quản đúng cách.

Những vi khuẩn và ký sinh trùng như E. coli, Salmonella, sán lá gan hay sán dây có thể xâm nhập vào cơ thể qua thực phẩm, gây ra các bệnh lý nguy hiểm, từ tiêu chảy, ngộ độc thực phẩm cho đến các bệnh ký sinh trùng mãn tính. Nguồn gốc thực phẩm là yếu tố quan trọng giúp đảm bảo sức khỏe người dùng. Nhiều loại thực phẩm tươi sống như thịt, cá, rau củ không được kiểm dịch kỹ lưỡng hoặc bị nhiễm bẩn từ môi trường, nước tưới, hoặc quá trình vận chuyển.

Đặc biệt, các món ăn sử dụng nguyên liệu sống hoặc tái, như tiết canh, gỏi cá hay rau sống đều có nguy cơ cao chứa vi khuẩn và ký sinh trùng. Tiết canh là món ăn truyền thống được làm từ huyết tươi của gia súc, gia cầm (thường là vịt, lợn, dê) trộn với các nguyên liệu như thịt, sụn, và gia vị. Mặc dù là món khoái khẩu của nhiều người, tiết canh là một trong những món ăn có nguy cơ nhiễm khuẩn và ký sinh trùng cao nhất.

Huyết tươi không qua xử lý nhiệt có thể chứa vi khuẩn Streptococcus suis (liên cầu lợn), Salmonella, hoặc ký sinh trùng như sán dây, sán lá. Gỏi cá, đặc biệt là gỏi cá nhệch hoặc gỏi cá hồi, là món ăn khoái khẩu của nhiều người. Tuy nhiên, nếu cá không được xử lý đúng cách, món gỏi có thể chứa sán lá gan (Clonorchis sinensis), sán dây hoặc các vi khuẩn như Vibrio parahaemolyticus.

Để giảm nguy cơ, mọi người cần đảm bảo cá được nuôi trong môi trường sạch, đông lạnh ở nhiệt độ thấp trước khi chế biến để tiêu diệt ký sinh trùng. Rau sống là thành phần không thể thiếu trong nhiều món ăn Việt. Dù mang lại cảm giác tươi mát và bổ sung chất xơ, rau sống lại dễ bị nhiễm khuẩn nếu không được rửa sạch.

Người tiêu dùng nên ngâm rau trong nước muối loãng, rửa nhiều lần dưới vòi nước sạch, và ưu tiên mua rau từ các nguồn cung cấp uy tín. Nem chua, món ăn vặt phổ biến được làm từ thịt lợn sống lên men, là lựa chọn yêu thích của nhiều người. Quá trình lên men tự nhiên có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại như Listeria monocytogenes phát triển nếu không được kiểm soát chặt chẽ.

Để an toàn, người tiêu dùng nên chọn nem chua từ các cơ sở sản xuất uy tín, có giấy phép kiểm định, và bảo quản sản phẩm ở nhiệt độ lạnh để ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn. Thịt tái là một trong những món ăn được yêu thích tại Việt Nam. Tuy nhiên, việc nhúng thịt và các nguyên liệu khác trong nước lẩu chưa đủ thời gian để chín kỹ có thể dẫn đến nguy cơ ngộ độc thực phẩm do vi khuẩn và ký sinh trùng chưa được tiêu diệt.

Thực phẩm sống, đặc biệt là thịt, nếu không được nấu chín đúng cách có thể chứa các vi khuẩn nguy hiểm như Salmonella và Listeria hoặc các ký sinh trùng như ấu trùng giun xoắn và sán dây. Để giảm thiểu rủi ro gặp các vấn đề sức khỏe khi ăn uống, PGS Thịnh khuyến cáo người tiêu dùng nên chọn nguyên liệu từ nguồn uy tín, đảm bảo vệ sinh trong quá trình chế biến và nấu chín kỹ trước khi ăn.

Mọi người cần rửa sạch thực phẩm, đặc biệt là rau củ, bằng nước muối loãng hoặc các dung dịch vệ sinh chuyên dụng. Ngoài ra, việc bảo quản thực phẩm ở nhiệt độ phù hợp và không để thức ăn quá lâu cũng là cách để hạn chế sự phát triển của vi khuẩn và ký sinh trùng.