Tội phạm công nghệ cao đang ngày càng trở nên tinh vi và biến tướng, đặc biệt là hình thức “bắt cóc online” đang được cảnh báo mạnh mẽ trên cả nước. Hình thức này liên quan đến việc khống chế tâm lý nạn nhân qua điện thoại, sử dụng thủ đoạn giả danh công an, viện kiểm sát, tòa án… thông qua các nền tảng mạng xã hội để đe dọa và lừa nạn nhân cách ly với gia đình.

Hình thức “bát cóc online” thường diễn ra khi các đối tượng giả danh công an, viện kiểm sát, tòa án gọi điện thoại cho nạn nhân, thông báo họ có liên quan đến một đường dây phạm tội và yêu cầu nạn nhân phải đến khách sạn, nhà nghỉ để làm việc. Đồng thời, các đối tượng yêu cầu nạn nhân không nghe bất kỳ cuộc gọi nào khác ngoài cuộc gọi để “phục vụ điều tra”. Sau đó, các đối tượng buộc nạn nhân gọi điện về cho gia đình yêu cầu chuyển tiền để “chuộc người”.

Nhiều vụ việc điển hình đã được ghi nhận tại các địa phương trên cả nước. Tại TP. Hồ Chí Minh, một nữ sinh viên từ Khánh Hòa bị đối tượng giả danh công an cáo buộc liên quan đến đường dây rửa tiền, yêu cầu chuyển 150 triệu đồng để “chứng minh vô tội”. Tại tỉnh Thái Nguyên, mặc dù chưa ghi nhận trường hợp nào bị lừa theo hình thức này, nhưng nhiều địa phương khác đã phát hiện và xử lý các vụ việc tương tự.

Các đối tượng thường sử dụng công nghệ AI để giả giọng nói, tạo hình ảnh deepfake, thậm chí giả mạo cuộc gọi video. Một số thủ đoạn phổ biến bao gồm giả danh công an gọi điện thoại cho học sinh, sinh viên, thông báo họ có liên quan đến một đường dây phạm tội và yêu cầu nạn nhân phải đến khách sạn, nhà nghỉ để làm việc.

Để phòng tránh hậu quả từ việc lạm dụng chia sẻ hình ảnh gia đình, trẻ nhỏ trên mạng xã hội, người dân cần chủ động thực hiện các biện pháp bảo vệ thông tin cá nhân. Cụ thể, hạn chế đăng ảnh trẻ em công khai lên mạng xã hội; cài đặt riêng tư cho bài đăng, không chấp nhận người lạ theo dõi tài khoản; hướng dẫn trẻ không chia sẻ thông tin cá nhân cho người lạ qua mạng xã hội.

Khi rơi vào tình huống bị đe dọa từ những cuộc gọi điện thoại, người dân cần trình báo cơ quan công an nơi gần nhất để được hỗ trợ. Ngoài ra, người dân cần cảnh báo ngay cho người thân, bạn bè để tránh trở thành nạn nhân tiếp theo. Cơ quan chức năng khuyến cáo người dân cần nâng cao cảnh giác và không cung cấp thông tin cá nhân cho người lạ qua điện thoại hoặc mạng xã hội. Nếu cần hỗ trợ, người dân có thể liên hệ Bộ Công an hoặc cơ quan công an địa phương để được giúp đỡ.

Trong bối cảnh tội phạm công nghệ cao đang ngày càng trở nên tinh vi, người dân cần có biện pháp bảo vệ thông tin cá nhân hiệu quả. Hiện nay, các cơ quan chức năng đang tích cực triển khai các biện pháp phòng chống và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Người dân có thể tìm hiểu thêm thông tin về các biện pháp bảo vệ thông tin cá nhân tại Cổng thông tin của Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao.

Trong thời đại chuyển đổi số đang gia tăng nhanh chóng, rủi ro an ninh mạng ngày càng trở nên phổ biến và đáng lo ngại đối với mỗi người dùng internet. Khi thông tin và dữ liệu trở thành tài sản quý giá, việc trang bị kỹ năng phòng vệ cơ bản để bảo vệ bản thân và góp phần giữ vững an ninh mạng quốc gia trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

Mạng xã hội, với lượng lớn thông tin cá nhân được chia sẻ hàng ngày, đang trở thành một môi trường nguy hiểm nếu người dùng không có kỹ năng bảo vệ thông tin cá nhân một cách hiệu quả. Để đảm bảo an toàn, người dùng cần lưu ý không chia sẻ thông tin cá nhân nhạy cảm trên mạng xã hội. Ngoài ra, việc đặt mật khẩu mạnh, bật xác thực hai yếu tố và tránh tải xuống các tập tin không rõ nguồn gốc cũng là những biện pháp quan trọng để tăng cường bảo mật cho tài khoản cá nhân.

Không gian mạng hiện nay dễ bị thao túng bởi tin giả và các luận điệu sai trái, điều này đòi hỏi công dân số cần có kỹ năng kiểm chứng thông tin trước khi chia sẻ. Việc lan truyền thông tin không chính xác có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng và ảnh hưởng tiêu cực đến xã hội. Do đó, nâng cao khả năng phân biệt và xác thực thông tin là một kỹ năng không thể thiếu.

Không chỉ vậy, người dùng cần hiểu rõ về quyền riêng tư và trách nhiệm pháp lý khi sử dụng mạng. Thực tế, mọi hành vi sử dụng mạng đều để lại dấu vết và có thể bị xử lý nếu vi phạm pháp luật. Những hành vi như tung tin sai sự thật, xâm phạm danh dự người khác, hay chia sẻ nội dung độc hại có thể dẫn đến truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc xử phạt hành chính. Vì vậy, cần học cách sử dụng mạng một cách có trách nhiệm và tuân thủ pháp luật để đảm bảo không gây hại cho bản thân và cộng đồng.

Để tự vệ trong không gian mạng, công dân số cần trang bị kiến thức và các công cụ công nghệ cần thiết. Việc cài đặt phần mềm diệt virus, thường xuyên cập nhật hệ điều hành, kiểm tra quyền truy cập của các ứng dụng và không cấp quyền cho phần mềm không rõ nguồn gốc là những bước cơ bản nhưng rất quan trọng. Theo dõi các cảnh báo an ninh mạng từ cơ quan chức năng cũng là điều cần thiết để chủ động ứng phó với các mối đe dọa tiềm ẩn.

Trong xã hội số, mỗi người dân đều đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái an ninh mạng quốc gia. Trang bị kỹ năng phòng vệ trên không gian mạng không chỉ giúp bảo vệ bản thân mà còn thể hiện trách nhiệm với cộng đồng và đất nước. Một công dân số an toàn chính là nền tảng cho một quốc gia số vững mạnh, nơi mà công nghệ và an ninh mạng được phát triển một cách đồng bộ và bền vững.

Gần đây, trên các nền tảng mạng xã hội như TikTok, Facebook, Zalo,… đã xuất hiện hàng loạt tin tuyển dụng hấp dẫn, thu hút sự chú ý của nhiều sinh viên và lao động phổ thông. Tuy nhiên, nhiều người trong số họ đã trở thành nạn nhân của các “bẫy” việc làm tinh vi, mất trắng hàng trăm nghìn đến vài triệu đồng chỉ sau vài cú nhấp chuột và tin nhắn chuyển khoản.

Các đối tượng lừa đảo thường lợi dụng tâm lý muốn có việc làm nhanh chóng và thu nhập cao của người lao động, đặc biệt là sinh viên và lao động phổ thông. Theo thống kê từ Phòng An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an TP.HCM, số vụ lừa đảo tuyển dụng trực tuyến trong nửa đầu năm 2025 có chiều hướng tăng mạnh.

Các chiêu trò lừa đảo ngày càng tinh vi, từ dựng fanpage giả mạo công ty thật, sử dụng hình ảnh thương hiệu uy tín, đến tổ chức phỏng vấn qua video call để tạo niềm tin. Chuyên gia dự báo nguồn nhân lực Trần Anh Tuấn nhận định: ‘Tội phạm lợi dụng tâm lý người lao động muốn có việc ngay, không có nhiều kinh nghiệm, đặc biệt là mong muốn thu nhập cao mà ít ràng buộc. Đây chính là lỗ hổng để tội phạm khai thác.’

Để tránh trở thành nạn nhân của các “bẫy” việc làm, người tìm việc cần thận trọng và tỉnh táo. Giám đốc kinh doanh Việc Làm Tốt Dương Việt Linh khuyến cáo: ‘Tuyệt đối không chuyển tiền trước, không gửi thông tin cá nhân nếu chưa xác minh doanh nghiệp. Người tìm việc nên kiểm tra thông tin qua trang web chính thức, gọi điện thoại đến tổng đài hoặc hỏi cộng đồng uy tín.’

Bên cạnh đó, các nền tảng mạng xã hội, diễn đàn việc làm cũng cần phải chịu trách nhiệm kiểm soát nội dung tuyển dụng. Các sàn việc làm cần có cơ chế xác minh tài khoản người đăng tin, gắn nhãn tin “đã xác thực” và tăng cường AI lọc nội dung lừa đảo. Việc Làm Tốt cũng như các nền tảng khác cần thực hiện các biện pháp kiểm soát nội dung nghiêm ngặt hơn.

Công an TP.HCM kêu gọi các trường học, báo chí, doanh nghiệp cùng vào cuộc để nâng cao nhận thức cộng đồng về vấn đề này. Với hàng ngàn sinh viên sắp tốt nghiệp, kỳ nghỉ hè là “thời điểm vàng” của thị trường lao động, nhưng cũng là “mùa săn mồi” của các đối tượng xấu. Trong thế giới việc làm số hóa, sự tỉnh táo là “tấm khiên” đầu tiên bảo vệ người lao động khỏi những cú lừa đầy đau đớn.

Công việc thật sẽ không yêu cầu bạn trả tiền trước để được làm việc. Vì vậy, người lao động cần cẩn trọng và không nên ham muốn việc làm quá nhanh chóng và thuận lợi. Thay vào đó, nên lựa chọn các kênh tuyển dụng uy tín và chính thức để đảm bảo an toàn cho bản thân. Để biết thêm thông tin về các việc làm và cách phòng tránh lừa đảo, vui lòng truy cập vào các trang web đáng tin cậy.

Thời gian gần đây, các cơ quan chức năng liên tục phát cảnh báo về các cuộc gọi giả danh ngân hàng, công an, điện lực… để chiếm đoạt tiền của người dân. Các cuộc gọi lừa đảo này ngày càng tinh vi, với nhiều điểm chung đáng chú ý, khiến nạn nhân dễ rơi vào bẫy nếu thiếu cảnh giác.

Một trong những thủ đoạn lừa đảo phổ biến nhất hiện nay là giả danh nhân viên ngân hàng để ‘nâng điểm tín dụng’ hoặc ‘nâng hạn mức thẻ tín dụng’. Đối tượng gọi điện cho khách hàng với những lời lẽ đầy tính thuyết phục, thông báo rằng ‘tài khoản của bạn gặp sự cố’ hoặc ‘bạn được nâng hạn mức thẻ tín dụng’, tạo cảm giác cấp bách khiến nạn nhân mất cảnh giác. Sau đó, chúng yêu cầu người nghe cung cấp hàng loạt thông tin bảo mật như mã OTP, mật khẩu Internet Banking, số thẻ, hình ảnh căn cước công dân, thậm chí hướng dẫn cài đặt ứng dụng mạo danh ngân hàng để dễ dàng chiếm quyền kiểm soát tài khoản.

Các chuyên gia khuyến cáo, các ngân hàng không bao giờ yêu cầu khách hàng cung cấp OTP, mật khẩu hoặc cài đặt ứng dụng ngoài hệ thống chính thức. Do đó, mỗi người cần tuyệt đối cảnh giác, không làm theo bất kỳ yêu cầu nào từ số điện thoại lạ và nên xác minh thông tin qua tổng đài chính thức trước khi thực hiện bất kỳ giao dịch nào.

Một thủ đoạn khác là giả danh công an để hù dọa dính án. Các đối tượng thường gọi điện cho nạn nhân, tự xưng là cán bộ điều tra của cơ quan công an, với giọng điệu nghiêm trọng, thông báo rằng người nghe có liên quan đến một vụ án lớn như ‘rửa tiền’, ‘buôn ma túy’ hoặc ‘lừa đảo chiếm đoạt tài sản’. Chúng liên tục nhấn mạnh hậu quả pháp lý nặng nề, thậm chí dọa sẽ khởi tố, bắt giam nếu không hợp tác. Trong trạng thái hoảng loạn, nhiều người đã làm theo yêu cầu của kẻ gian, chuyển tiền vào tài khoản ‘ký quỹ bảo lãnh’ hoặc ‘đóng phí điều tra’ để chứng minh vô tội.

Cơ quan công an khẳng định không bao giờ làm việc hay yêu cầu chuyển tiền qua điện thoại, đồng thời khuyến cáo người dân tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân, không chuyển tiền theo bất kỳ yêu cầu nào từ số lạ và phải liên hệ ngay với đường dây nóng chính thức hoặc đến trụ sở công an gần nhất khi nhận cuộc gọi đáng ngờ.

Ngoài ra, chiêu trò giả danh nhân viên điện lực để đòi tiền điện cũng đang trở thành ‘cái bẫy’ mới mà nhiều người vô tình mắc phải. Kẻ gian thường gọi điện với giọng điệu khẩn cấp, thông báo rằng ‘bạn còn nợ tiền điện, cần thanh toán ngay để tránh bị cắt điện’, đánh vào tâm lý lo lắng của người dùng, đặc biệt là hộ gia đình và doanh nghiệp.

Để không trở thành nạn nhân của những cuộc gọi lừa đảo tinh vi, chuyên gia khuyến cáo người dân cần thực hiện một số nguyên tắc quan trọng. Trước hết, hãy luôn cảnh giác khi nhận cuộc gọi từ số lạ, đặc biệt là những số có dấu ‘+’ hoặc ’00’ ở đầu, vì đây thường là số quốc tế có nguy cơ phát sinh cước phí cao hoặc liên quan đến các chiêu trò lừa đảo. Tuyệt đối không cung cấp bất kỳ thông tin nhạy cảm nào như mã OTP, mật khẩu ngân hàng, số thẻ hay hình ảnh căn cước công dân qua điện thoại.

Người dân cũng cần tránh tải và cài đặt ứng dụng từ các liên kết lạ mà đối tượng cung cấp. Khi nhận cuộc gọi đáng ngờ, hãy nhanh chóng xác minh bằng cách tra cứu số điện thoại trên Google hoặc liên hệ trực tiếp với tổng đài chính thức của ngân hàng, điện lực để kiểm tra thông tin.

Trong bối cảnh tội phạm công nghệ ngày càng tinh vi, điều quan trọng nhất là luôn giữ bình tĩnh, không vội vàng thực hiện bất kỳ yêu cầu nào qua điện thoại khi chưa xác minh rõ ràng. Hãy nhớ nguyên tắc: Bình tĩnh – Xác minh – Tuyệt đối không chuyển tiền khi chưa chắc chắn. Đồng thời, đừng quên chia sẻ thông tin cảnh báo cho người thân, đặc biệt là người cao tuổi hoặc ít tiếp xúc công nghệ, để cùng nhau nâng cao cảnh giác và phòng ngừa rủi ro.