Trong thời đại số, người tiêu dùng đang đối mặt với một “ma trận” quảng cáo thổi phồng công dụng, sai sự thật trên các nền tảng mạng xã hội. Việc Quốc hội vừa thông qua Luật Quảng cáo sửa đổi ngày 16/6/2025, tại Kỳ họp thứ 9, khóa XV với tỷ lệ đồng thuận cao – 453/461 đại biểu tán thành, là bước đi cần thiết để tăng cường bảo vệ người tiêu dùng. Tuy nhiên, liệu những quy định mới có đủ mạnh để ngăn chặn tình trạng quảng cáo lừa dối ngày càng tinh vi?

Người tiêu dùng đang bị “bao vây” bởi hàng loạt quảng cáo trên Facebook, TikTok, YouTube… Từ “thần dược” chữa bách bệnh, kem “trắng da sau 7 ngày”, đến thực phẩm chức năng giúp “giảm 10kg không cần ăn kiêng” – tất cả đều được tô vẽ bằng những lời có cánh. Không ít người đã vô tình sập bẫy, chi tiền cho những sản phẩm chưa rõ nguồn gốc, để rồi vừa thiệt hại tài chính, vừa gánh rủi ro cho sức khỏe.

Chị Lê Thị Lan (Nam Từ Liêm, Hà Nội) cho biết: “Tôi thấy một sản phẩm giảm cân được quảng cáo rầm rộ trên TikTok với lời hứa ‘giảm 5kg trong 10 ngày mà không cần ăn kiêng’. Tin tưởng, tôi mua dùng thử. Kết quả là cơ thể mệt mỏi, mất ngủ liên tục, phải dừng lại giữa chừng.”

Bà Trần Xuyến (55 tuổi, Hưng Yên) kể lại: “Tôi mua một loại thực phẩm chức năng được quảng cáo là giúp cải thiện xương khớp. Họ nói đã được Bộ Y tế cấp phép, nhưng khi nhận hàng thì không có tem nhãn gì cả, chỉ là lọ đựng sơ sài, không rõ nguồn gốc.”

Không chỉ dừng lại ở các sản phẩm trôi nổi, hàng giả – hàng kém chất lượng, nhiều quảng cáo còn ngang nhiên sử dụng hình ảnh người nổi tiếng, bác sĩ “giả mạo”, hoặc tự ý gắn mác “đã được cấp phép” để tăng độ tin cậy. Điều đáng lo ngại là phần lớn những quảng cáo này không được kiểm chứng nội dung, không rõ ràng về xuất xứ, thành phần, nhưng vẫn dễ dàng tiếp cận hàng triệu người dùng thông qua thuật toán lan truyền mạnh mẽ trên mạng xã hội.

Chỉ trong vài tháng đầu năm 2025, cơ quan chức năng đã phát hiện hàng loạt vụ vi phạm liên quan đến quảng cáo sai sự thật, cho thấy thực trạng đáng báo động. Một trong những vụ gây chú ý là loạt video quảng bá sản phẩm “kẹo rau củ” có sự tham gia của hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên, Hằng Du Mục và Quang Linh Vlogs. Những nội dung này lan truyền rộng rãi trên mạng xã hội, quảng bá kẹo như một sản phẩm có thể thay thế rau xanh trong bữa ăn hằng ngày, với lời giới thiệu gây tranh cãi: “Mỗi viên kẹo tương đương một đĩa rau”.

Tuy nhiên, sản phẩm chưa hề được kiểm chứng công dụng bởi cơ quan có thẩm quyền. Sau phản ánh gay gắt từ dư luận và báo chí, cơ quan điều tra đã vào cuộc và khởi tố các cá nhân liên quan với cáo buộc lừa dối người tiêu dùng. Vụ việc này trở thành minh chứng rõ nét cho sự cần thiết phải siết chặt hoạt động quảng cáo trong môi trường số.

Tại Hội nghị sơ kết công tác 6 tháng đầu năm và triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2025 vào sáng ngày 17/7, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết công tác quản lý, giám sát không gian mạng tiếp tục được đẩy mạnh. Trong nửa đầu năm 2025, Bộ đã phối hợp với các nền tảng mạng xã hội xử lý hàng loạt nội dung vi phạm, xấu độc.

Cụ thể, trên Facebook đã chặn, gỡ 3.099 bài viết, với YouTube là 913 video và 7 kênh (đăng tải khoảng 12.000 video) vi phạm. Với TikTok, đã chặn, gỡ 1.284 nội dung vi phạm, gồm 5.600 video và 9 bản ghi âm, 724 tài khoản (đăng tải hơn 35.500 video). Những con số này cho thấy mức độ vi phạm còn lớn và lan rộng, đòi hỏi sự vào cuộc mạnh mẽ hơn nữa từ cả phía cơ quan quản lý và các nền tảng công nghệ.

Luật sư Phạm Thị Trang, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội cho biết, hiện nay đã có nhiều văn bản pháp luật được ban hành nhằm bảo vệ quyền lợi của người dân trong các vấn đề liên quan đến quảng cáo và thông tin trên mạng. “Vấn đề đặt ra, mặc dù chế tài đã có nhưng tình trạng quảng cáo sai sự thật làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng vẫn diễn ra tràn lan. Phải chăng cần tăng mức xử phạt để bảo đảm tính răn đe, bởi việc quảng cáo gian dối đưa đến lợi nhuận rất lớn khiến một số người sẵn sàng chi trả cho nghệ sĩ, TikToker khoản lợi nhuận lớn để giúp sức cho việc đưa thông tin quảng cáo sai sự thật”, Luật sư Trang nhấn mạnh.

Luat Quảng cáo sửa đổi: Bước tiến nhưng chưa phải điểm kết Ngày 16/6/2025, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo (Luật số 75/2025/QH15) được Quốc hội thông qua với 453/461 đại biểu Quốc hội có mặt tán thành (đạt 98%) và có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Đây là lần đầu tiên, pháp luật Việt Nam quy định rõ về quyền và nghĩa vụ của người chuyển tải quảng cáo, bao gồm cả người nổi tiếng, người có ảnh hưởng, chuyên gia, y bác sĩ, người có học hàm học vị, KOL, KOC và bất kỳ ai trực tiếp xác nhận, giới thiệu sản phẩm.

Theo quy định tại Điều 8a của luật sửa đổi (Luật số 75/2025/QH15), những người này phải đảm bảo tính chính xác, trung thực và có căn cứ với nội dung mình quảng bá, đồng thời chịu trách nhiệm pháp lý nếu thông tin sai lệch gây hậu quả cho người tiêu dùng.

Lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trong quá trình xây dựng luật nhấn mạnh: Việc sửa đổi Luật Quảng cáo là cần thiết và cấp bách trong bối cảnh quảng cáo trá hình, quảng cáo sai sự thật, quảng cáo lợi dụng lòng tin đang tràn lan, nhất là trên mạng xã hội.

Chia sẻ với báo chí, Luật sư Trần Minh Tuấn, Đoàn Luật sư Hà Nội phân tích: “Trước đây, Luật Quảng cáo chỉ nhấn mạnh đến trách nhiệm của người sản xuất, phát hành nội dung quảng cáo, nhưng không nêu rõ trách nhiệm của người đứng ra xác nhận, truyền tải nội dung ấy. Chính lỗ hổng đó khiến nhiều nghệ sĩ thoát khỏi trách nhiệm pháp lý, kể cả khi lời họ nói là nguyên nhân khiến người tiêu dùng bị lừa”.

Tuy nhiên, theo giới chuyên gia, dù Luật Quảng cáo đã được sửa đổi, nhưng việc thực thi vẫn là bài toán không dễ giải. Đặc biệt, trong bối cảnh nhiều tài khoản hoạt động ẩn danh, không đăng ký kinh doanh, phát tán nội dung quảng cáo sai sự thật trên các nền tảng xuyên biên giới như Facebook, TikTok, YouTube… thì khả năng kiểm soát và xử lý vi phạm vẫn còn nhiều lỗ hổng.

Người tiêu dùng vẫn là “tuyến phòng thủ” đầu tiên Trong môi trường số, quảng cáo có thể tiếp cận người tiêu dùng nhanh hơn cả một thông tin chính thống. Vì vậy, người tiêu dùng cần nâng cao kỹ năng “đề kháng thông tin”, không tin vào những nội dung “thần kỳ”, quá tốt để là sự thật.

Như vậy, Luat Quảng cáo sửa đổi là một bước tiến trong hành trình bảo vệ người tiêu dùng trước cơn bão quảng cáo thời đại số. Tuy nhiên, để luật thực sự phát huy hiệu quả, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp, nền tảng công nghệ và chính người tiêu dùng.

Chỉ khi cả hệ thống cùng hành động, người tiêu dùng mới thực sự được đặt vào trung tâm và bảo vệ một cách thiết thực.

Trong bối cảnh quảng cáo sai sự thật và sử dụng người nổi tiếng, KOL (influencer) để quảng bá sản phẩm không rõ nguồn gốc đang trở thành vấn đề nhức nhối, Luật Quảng cáo 2025 sẽ sớm có hiệu lực và chấm dứt những hành vi này. Luật mới yêu cầu người nổi tiếng và KOL phải chịu trách nhiệm liên đới nếu nội dung quảng cáo sai sự thật. Điều này sẽ giúp khắc phục khoảng trống pháp lý tồn tại suốt thời gian dài và tăng cường trách nhiệm của người nổi tiếng và doanh nghiệp trong việc quảng bá sản phẩm.

Cùng với đó, luật cũng cấm phát hành quảng cáo trên các nền tảng vi phạm pháp luật, như trang web giả mạo, ứng dụng không phép, hoặc nền tảng chứa nội dung phản cảm, tin giả. Đây là bước đi quyết liệt trong bối cảnh môi trường quảng cáo kỹ thuật số đang bị lấn át bởi những ‘vùng xám’ chưa được kiểm soát. Việc này sẽ giúp người tiêu dùng tránh được những quảng cáo lừa dối và đảm bảo môi trường quảng cáo lành mạnh.

Không chỉ dừng lại ở quản lý nội dung và chủ thể, luật mới còn trao quyền khởi kiện tập thể cho người tiêu dùng, thông qua các tổ chức đại diện. Đây là công cụ pháp lý mạnh mẽ nhằm gia tăng trách nhiệm doanh nghiệp, tạo ra sức ép công khai trước các hành vi quảng cáo gian dối. Theo các chuyên gia kinh tế, một điểm mới mang tính ‘bảo vệ chủ động’ được bổ sung trong luật là cơ chế khởi kiện tập thể. Các hiệp hội bảo vệ người tiêu dùng được trao quyền đại diện người dân khởi kiện doanh nghiệp, tổ chức có hành vi quảng cáo gian dối, gây thiệt hại rộng.

Việc bổ sung cơ chế này giúp giảm rào cản pháp lý, chi phí tố tụng cho từng cá nhân – vốn là lý do khiến nhiều người tiêu dùng Việt Nam chọn im lặng dù bị ảnh hưởng trực tiếp. Điều này sẽ giúp người tiêu dùng yên tâm hơn khi quyền lợi của họ được bảo vệ một cách tốt hơn. Cơ chế khởi kiện tập thể từng được áp dụng hiệu quả tại nhiều quốc gia phát triển, như Mỹ, Hàn Quốc, EU…

Song song với đó, luật cũng bổ sung cơ chế hậu kiểm mạnh, đặc biệt với nhóm sản phẩm có rủi ro cao như thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, thuốc, thiết bị y tế. Tất cả nội dung quảng cáo liên quan các nhóm sản phẩm này đều phải được công bố hợp quy, cấp phép trước khi đăng tải, đồng thời không được dùng từ ngữ gây hiểu nhầm như ‘thần dược’, ‘đặc trị’, hay ‘có tác dụng ngay lập tức’.

Đáng chú ý, các nền tảng kỹ thuật số cũng sẽ phải xây dựng công cụ chặn, báo cáo quảng cáo sai sự thật, tăng khả năng phản hồi của người dùng và hỗ trợ cơ quan chức năng trong giám sát nội dung. Điều này sẽ giúp các nền tảng kỹ thuật số trở nên an toàn và đáng tin cậy hơn.

Law about Advertising 2025 là minh chứng cho sự chuyển dịch từ ‘quản lý truyền thống’ sang mô hình quản trị không gian số hiện đại, chủ động và minh bạch hơn. Không chỉ là hành lang pháp lý, đây còn là lời cảnh báo dành cho những ai còn mập mờ giữa thật – giả, tận dụng lòng tin để trục lợi. Khi luật có hiệu lực, quảng cáo không thể là cuộc chơi đơn phương giữa doanh nghiệp và người nổi tiếng. Mỗi lời nói, mỗi hình ảnh, mỗi dòng mô tả… đều phải cân nhắc và chịu trách nhiệm. Đã đến lúc chấm dứt thời ‘ai muốn nói gì thì nói’ trong lĩnh vực quảng cáo.

Trong bối cảnh hoạt động quảng cáo đang phát triển mạnh mẽ trên nhiều phương tiện và nền tảng, việc hoàn thiện hành lang pháp lý để kiểm soát, xử lý vi phạm, giải quyết kiến nghị, phản ánh, khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực này là yêu cầu cấp thiết. Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo số 16/2012/QH13 vào ngày 16/6/2025. Luật này đặt ra những quy định rõ ràng, chặt chẽ hơn nhằm bảo đảm tính minh bạch, hiệu lực thực thi của pháp luật và bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của người dân, doanh nghiệp.

Thực tế thời gian qua cho thấy hoạt động quảng cáo, nhất là trên không gian mạng, đã nảy sinh nhiều hành vi vi phạm như quảng cáo sai sự thật, gây hiểu nhầm cho người tiêu dùng; quảng cáo các sản phẩm, dịch vụ chưa được cấp phép; quảng cáo lấn át nội dung chính, thậm chí xuyên tạc, xúc phạm thuần phong mỹ tục, văn hóa dân tộc. Những vi phạm này không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng mà còn làm mất đi sự công bằng trong môi trường kinh doanh.

Luat Quảng cáo sửa đổi đã tiếp cận một cách toàn diện hơn với hoạt động quản lý Nhà nước trong lĩnh vực quảng cáo. Luật sửa đổi bổ sung Điều 4 về nội dung quản lý Nhà nước về hoạt động quảng cáo, quy định cụ thể thanh tra, kiểm tra, giải quyết kiến nghị, phản ánh, khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm. Điều này thể hiện sự quyết tâm của nhà lập pháp trong việc hoàn thiện khung pháp lý để quản lý và kiểm soát hoạt động quảng cáo.

Luat đã xác lập trách nhiệm cụ thể cho các cơ quan có thẩm quyền trong việc tiếp nhận và xử lý kiến nghị, phản ánh, khiếu nại, tố cáo liên quan đến hoạt động quảng cáo. Việc này không chỉ đơn thuần là tiếp nhận đơn thư mà phải đảm bảo quy trình giải quyết khách quan, công tâm, đúng pháp luật. Đây là một bước tiến quan trọng nhằm tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm trong quản lý quảng cáo.

Trong bối cảnh tình trạng quảng cáo sai sự thật, thiếu minh bạch, đặc biệt là việc người nổi tiếng quảng cáo sản phẩm không được kiểm chứng, đang diễn ra phổ biến, người tiêu dùng thường xuyên đối mặt với nhiều rủi ro. Chính vì vậy, công tác giải quyết kiến nghị, phản ánh, khiếu nại, tố cáo về nội dung quảng cáo đã trở thành một phần thiết yếu của quản lý Nhà nước. Việc giải quyết những vấn đề này không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng mà còn góp phần xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh.

Theo Luật sư Lê Văn Lên, Đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh, các nền tảng số cần phải có trách nhiệm kiểm duyệt nội dung quảng cáo một cách nghiêm túc. Pháp luật cũng đã quy định rõ về quyền của người tiêu dùng trong việc giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo, hoặc đề nghị tổ chức xã hội khởi kiện để bảo vệ quyền lợi của mình. Điều này cho thấy sự quan tâm đến vai trò của người tiêu dùng trong việc đảm bảo tính công bằng trong hoạt động quảng cáo.

Một điểm nhấn quan trọng trong Luật Quảng cáo sửa đổi là chế tài xử lý vi phạm trong hoạt động quảng cáo được mở rộng và cụ thể hóa hơn. Luật khẳng định, người bị ảnh hưởng bởi nội dung quảng cáo vi phạm có quyền gửi đơn tố cáo, yêu cầu xử lý, yêu cầu bồi thường. Cơ quan chức năng có trách nhiệm bảo vệ người tố cáo, người phản ánh, không để xảy ra tình trạng trù dập hoặc chậm trễ kéo dài trong xử lý đơn thư. Điều này cho thấy sự cam kết của nhà nước trong việc bảo vệ quyền lợi của người dân và doanh nghiệp.

Viec luật hóa các chế định về giải quyết kiến nghị, phản ánh, khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm không chỉ dừng lại ở xử lý sai phạm mà hướng đến xây dựng một thị trường quảng cáo minh bạch, công bằng và văn minh. Đây không chỉ là công cụ pháp lý mà còn là nền tảng để xây dựng văn hóa quảng cáo lành mạnh, góp phần bảo vệ lợi ích người tiêu dùng, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội bền vững trong thời đại số hóa mạnh mẽ như hiện nay.

Bộ Văn hóa – Thể thao – Du lịch (VH-TT-DL) đang tăng cường các biện pháp để ngăn chặn và xử lý nghiêm các trường hợp người nổi tiếng quảng cáo hàng giả, thuốc giả, và sữa giả. Thông tin này được đưa ra trong báo cáo sơ kết công tác 6 tháng đầu năm của Bộ VH-TT-DL.

Theo báo cáo, hoạt động làm sạch môi trường mạng xã hội và phối hợp xử lý hàng giả, đặc biệt là thuốc giả, sữa giả, và thực phẩm chức năng giả, đang được đẩy mạnh. Hiện tượng một số người nổi tiếng và có tầm ảnh hưởng trên mạng xã hội quảng cáo hàng giả đã gây mất niềm tin trong cộng đồng và tiếp tay cho hàng kém chất lượng, ảnh hưởng đến sức khỏe của cộng đồng.

Bộ VH-TT-DL đã xây dựng danh mục dịch vụ sự nghiệp công sử dụng ngân sách nhà nước trong lĩnh vực thông tin và truyền thông. Bộ cũng đang phối hợp với các cơ quan chức năng của Bộ Y tế để tăng cường xử lý các trường hợp người nổi tiếng và có ảnh hưởng trên mạng có hành vi vi phạm pháp luật về quảng cáo thực phẩm chức năng.

Luật Quảng cáo 2025 sửa đổi, có hiệu lực từ 01.01.2026, đã được thông qua ngày 16.6.2025 tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV. Luật này đã bổ sung quy định về nghĩa vụ của người nổi tiếng khi chuyển tải sản phẩm quảng cáo. Ngoài nghĩa vụ chung như các đối tượng khác, người nổi tiếng có một số nghĩa vụ đặc thù.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, Bộ VH-TT-DL đã thực hiện việc chặn gỡ thông tin xấu độc và nội dung vi phạm trên mạng. Cụ thể, Facebook đã chặn gỡ 3.099 bài viết; YouTube đã gỡ 913 video vi phạm và 7 kênh (đăng tải khoảng 12.000 video); TikTok đã chặn, gỡ 1.284 nội dung vi phạm, bao gồm: 5.600 video và 9 audio, 724 tài khoản (đăng tải hơn 35.500 video); Apple và Google đã chặn 148/219 game không phép trên kho ứng dụng của Apple và Google.

Về lĩnh vực truyền hình trả tiền, thuê bao truyền hình trong 6 tháng đầu năm ước đạt 20,52 triệu thuê bao, giảm 2,28% so với cùng kỳ năm trước. Doanh thu truyền hình trả tiền, gồm doanh thu dịch vụ (đã tính VAT) ước đạt khoảng 4.880 tỉ đồng, giảm 2,4% so với cùng kỳ năm trước. Truyền hình trả tiền đã giảm 480.000 thuê bao và 120 tỉ đồng doanh thu. Hiện tại, có 36 doanh nghiệp được cấp giấy phép cung cấp dịch vụ truyền hình trả tiền.

Bộ VH-TT-DL đã xây dựng thông tư quy định các kênh phát thanh truyền hình (PTTH) thiết yếu của trung ương và địa phương. Đồng thời, Bộ VH-TT-DL phối hợp triển khai công tác chỉ đạo, định hướng các đài/đơn vị hoạt động PTTH thực hiện hiệu quả công tác thông tin, tuyên truyền về các nội dung chính trị, xã hội quan trọng.