Trung Quốc đã chính thức khởi động dự án xây dựng một con đập khổng lồ trên cao nguyên Tây Tạng, nhắm tới mục tiêu trở thành một trong những cơ sở thủy điện lớn nhất thế giới. Thủ tướng Trung Quốc, ông Lý Cường, đã chủ trì lễ khởi công dự án vào ngày 19/7 tại thành phố Nyingchi, thuộc khu tự trị Tây Tạng.

Dự án này nằm ở hạ lưu sông Yarlung Tsangpo, một dòng sông huyết mạch chảy qua Tây Tạng trước khi trở thành sông Brahmaputra, chảy qua Ấn Độ và Bangladesh. Được lên kế hoạch từ năm 2020, dự án là một phần trong kế hoạch phát triển 5 năm nhằm khai thác tối đa tiềm năng thủy điện của cao nguyên Tây Tạng. Sau khi được phê duyệt vào tháng 12 năm ngoái, dự án đã sẵn sàng để triển khai thực hiện.

Con đập này dự kiến sẽ có công suất sản xuất lên đến 300 tỷ kilowatt-giờ điện mỗi năm, gấp ba lần công suất của đập Tam Hiệp, hiện đang là một trong những đập thủy điện lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, dự án đã gây ra những lo ngại tại Ấn Độ và Bangladesh về tác động tiềm ẩn đến an ninh nguồn nước và lương thực, cũng như việc di dời dân cư và ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường.

Trung Quốc đã khẳng định rằng dự án đã trải qua các đánh giá khoa học nghiêm ngặt và sẽ không gây ra bất kỳ ảnh hưởng tiêu cực nào đến môi trường sinh thái, ổn định địa chất hay quyền sử dụng nguồn nước của các quốc gia hạ lưu. Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng cho biết rằng dự án có thể hỗ trợ phòng chống thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu tại các khu vực hạ lưu.

Dự án bao gồm 5 nhà máy thủy điện bậc thang, với tổng mức đầu tư ước tính khoảng 1.200 tỷ nhân dân tệ (tương đương 167 tỷ USD). Dự án này chủ yếu sẽ cung cấp điện ra ngoài Tây Tạng, đồng thời cũng đáp ứng nhu cầu sử dụng trong khu vực.

Tập đoàn China Yajiang, một doanh nghiệp nhà nước mới được thành lập, sẽ là chủ đầu tư của dự án này. Động thái này đã thúc đẩy Ấn Độ đẩy nhanh tiến độ các dự án thủy điện của riêng mình trên sông Brahmaputra tại Arunachal Pradesh, như một cách để khẳng định quyền sử dụng nguồn nước.

Các quốc gia láng giềng của Trung Quốc, đặc biệt là Ấn Độ và Bangladesh, đang theo dõi chặt chẽ dự án này vì những lo ngại về tác động môi trường và ảnh hưởng đến nguồn nước của họ. Trong khi Trung Quốc khẳng định dự án được thực hiện một cách khoa học và có lợi cho khu vực, thì việc giám sát và đánh giá độc lập vẫn là cần thiết để đảm bảo rằng dự án không gây ra những hậu quả tiêu cực không thể khắc phục.

Về lâu dài, dự án này có thể thay đổi đáng kể bối cảnh năng lượng tại Trung Quốc và khu vực, đồng thời cũng làm nổi bật sự cần thiết của sự hợp tác quốc tế trong việc quản lý và sử dụng bền vững nguồn tài nguyên thiên nhiên.