Chị Nguyễn Thị Ngọc My, một cư dân tại Hà Nội, đã từ bỏ công việc văn phòng ổn định để dành thời gian chăm sóc con cái. Điều này đã mở ra một cơ hội mới cho chị, khi chị bất ngờ tìm được thu nhập ổn định hàng chục triệu mỗi tháng nhờ kinh doanh brooch (ghim cài áo) thủ công.

Quyết định từ bỏ công việc vốn mang lại thu nhập ổn định để ở nhà lo cho con vào năm 2019, chị My bắt đầu hành trình tìm kiếm một nguồn thu nhập mới. Trong thời gian rảnh, chị My đã thử làm bánh kem hoa nghệ thuật nhưng phải tạm ngưng do lý do sức khỏe. Từ đó, chị chuyển sang làm hoa giấy, hoa đất sét và đồ thủ công nhỏ lẻ để bán trang trải thu nhập.

Khi tìm hiểu về lịch sử và kỹ thuật đính kết brooch, chị nhận ra đây cũng là một nhánh nhỏ của thêu – lĩnh vực mà mình có chút nền tảng. Từ kinh nghiệm xử lý chất liệu khi làm bánh, hoa, chị My nảy ra ý tưởng tạo nên những chiếc brooch sinh động, gần gũi và đa dạng nguyên phụ liệu.

Vào năm 2022, chị My thuyết phục chị gái cùng bắt đầu hành trình khởi nghiệp. Đến năm 2023, một người bạn thân từ thời tiểu học của chị cũng tham gia cùng. Cả ba chính thức mở xưởng mang tên ‘Handmade by Mí’. Những ngày đầu, nhóm gặp không ít khó khăn về vốn và nguyên phụ liệu. Nhóm quyết định giữ quy mô vừa phải, mỗi người kiêm nhiệm nhiều công việc để tiết kiệm chi phí.

Theo chị My, thách thức lớn nhất đến từ nguyên vật liệu. Những món phụ kiện nhỏ nhưng đòi hỏi sự tỉ mỉ cao, nguyên liệu lại khan hiếm. Nhóm phải đặt mua lẻ từ nước ngoài như cườm Nhật, kim sa Pháp – Ý, pha lê Swarovski từ Áo, dẫn đến chi phí đội lên đáng kể.

Chị My cho biết thị trường VN vẫn thiếu đơn vị cung cấp nguyên liệu đính kết cao cấp số lượng lớn. Sau gần 3 năm, nhóm mới tìm được một số đầu mối uy tín và định hình được hướng đi phù hợp với mô hình xưởng sáng tạo nhỏ.

Cũng theo chị My, mỗi sản phẩm handmade mất 1-2 ngày để hoàn thành, tùy vào độ khó. Mỗi bộ sưu tập thường gồm khoảng 20-23 mẫu và không sản xuất hàng loạt. Mức giá sản phẩm dao động từ 500.000-2.500.000 đồng, thu nhập mỗi tháng khoảng từ 35-45 triệu đồng.

Chị My chia sẻ: ‘Người Việt thường ngại những phụ kiện quá cầu kỳ, nên nhóm tập trung vào dòng brooch nhỏ, vừa phải, dễ kết hợp nhưng vẫn giữ sự tinh xảo và độc đáo. Ưu tiên chất lượng và cá tính sáng tạo là điều chúng mình luôn theo đuổi’.

Không chỉ tạo ra sản phẩm, chị My và nhóm còn mang khát khao lan tỏa tình yêu với nghệ thuật đính kết. ‘Chúng mình muốn truyền cảm hứng đến những người trẻ yêu handmade, giúp họ biết thêm về brooch, học hỏi và chia sẻ kiến thức lẫn nhau’, chị nói.

Làng nghề mộc Phù Yên, thuộc xã Phú Nghĩa, đang nổi lên như một biểu tượng của sự kết hợp hoàn hảo giữa truyền thống và đổi mới. Với lịch sử hàng trăm năm, làng nghề này đã khẳng định vị thế của mình trong lĩnh vực đồ gỗ gia dụng, từ bàn ghế, tủ thờ, đến các đồ thờ cúng tinh xảo, mang đậm dấu ấn văn hóa xứ Đoài. Dù trải qua nhiều biến động lịch sử, nghề mộc tại đây vẫn được bảo tồn và truyền lại từ đời này sang đời khác như một dòng chảy văn hóa không ngừng nghỉ.

Theo ông Trần Văn Sơn, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Phú Nghĩa, hiện toàn thôn có gần 400 hộ dân đang làm nghề mộc, với hơn 100 xưởng quy mô vừa và nhỏ. Điều đáng chú ý là trong số này có hàng chục chủ xưởng là người trẻ, từ 25 đến 35 tuổi, đang kế thừa và phát triển nghề truyền thống theo hướng sáng tạo và chuyên nghiệp. Thế hệ trẻ này đã trở thành điểm sáng của làng nghề trong 5-7 năm gần đây.

Những người trẻ này đã áp dụng công nghệ vào sản xuất, sử dụng mạng xã hội và các sàn thương mại điện tử để quảng bá sản phẩm, cũng như ứng dụng thiết kế 3D để giúp khách hàng hình dung trước mẫu mã. Nhờ đó, họ đã giúp nghề mộc Phù Yên giữ vững vị thế trong giai đoạn mới. Anh Nguyễn Hữu Hiệu, một trong những gương mặt trẻ tiêu biểu, đã xây dựng xưởng mộc của mình với 7 thợ chính và 10 công nhân thời vụ, đạt doanh thu trung bình từ 7 đến 10 tỷ đồng mỗi năm.

Để đạt được những thành công này, anh Hiệu đã đầu tư vào máy móc hiện đại và sử dụng phần mềm thiết kế 3D. Bên cạnh đó, anh cũng đẩy mạnh quảng bá sản phẩm qua mạng xã hội và các sàn thương mại điện tử. Tuy nhiên, làng nghề mộc Phù Yên vẫn đang đối mặt với một số thách thức, đặc biệt là vấn đề không gian sản xuất còn manh mún và chật hẹp. Các xưởng mộc thường nằm xen kẽ trong khu dân cư, gây ra tiếng ồn và bụi, ảnh hưởng đến đời sống của người dân xung quanh.

Trước những thách thức này, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Trần Văn Sơn cho biết, xã Phú Nghĩa sẽ đề xuất thành phố quy hoạch cụm làng nghề tập trung để hỗ trợ các hộ sản xuất phát triển ổn định và bền vững. Đồng thời, xã sẽ phối hợp với Hội Nông dân và Đoàn Thanh niên để hỗ trợ các mô hình khởi nghiệp của người trẻ thông qua các lớp tập huấn, kết nối thị trường và định hướng chuyển đổi số.

Người trẻ như anh Đạt, anh Hiệu không khỏi trăn trở về việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc và phát triển nghề truyền thống trong bối cảnh hiện đại. Họ đã và đang có kế hoạch bài bản để đầu tư thêm máy móc, nâng cao chất lượng sản phẩm, và xây dựng thương hiệu một cách chuyên nghiệp.

Kết hợp giữa tinh hoa của nghề cổ và tinh thần đổi mới của lớp trẻ đang mở ra một tương lai sáng sủa cho làng nghề mộc Phù Yên. Những người trẻ ở đây đã và đang đưa nghề mộc truyền thống vươn lên mạnh mẽ trong dòng chảy thời đại, kiến tạo giá trị bền vững cho quê hương.