Tại thành phố Sydney, Australia, việc phát hiện các loài côn trùng gây hại siêu nhỏ thông qua các phòng thí nghiệm kiểm dịch biên giới đang là một thách thức đáng kể. Để giải quyết vấn đề này, các nhà côn trùng học tại các phòng thí nghiệm trên toàn quốc đã được trang bị một hệ thống công nghệ hiện đại bao gồm camera, ống kính và thiết bị chuyên dụng có độ phân giải cực cao. Công nghệ này cho phép chụp lại hình ảnh chi tiết và màu sắc chân thực của ngay cả những loài côn trùng nhỏ nhất.

Dự án này được tài trợ bởi Chương trình cải cách Công nghệ Hiện đại và Công cụ Chẩn đoán (MTDT), một sáng kiến quan trọng của Chính phủ Australia khởi xướng vào năm 2021 với khoản đầu tư 22 triệu AUD (tương đương 14,43 triệu USD) trong vòng 4 năm. Ông Adam Broadley, nhà côn trùng học chính tại phòng thí nghiệm Melbourne, cho biết rằng công nghệ hình ảnh đã có những bước tiến vượt bậc trong vài năm gần đây.

Trước đây, ông và các đồng nghiệp thường chỉ có thể chụp ảnh qua thị kính kính hiển vi bằng một máy ảnh ngắm và chụp cơ bản. Tuy nhiên, kết quả hình ảnh thường bị mờ và thiếu sáng. Với sự hỗ trợ của máy ảnh DSLR kỹ thuật số chất lượng cao mới, được gắn trên một thanh lấy nét có thể điều khiển bằng máy tính, các chuyên gia sinh học có thể di chuyển máy ảnh ở khoảng cách cực gần trong khi chụp nhiều bức ảnh.

Sau đó, các nhà khoa học sử dụng phần mềm để ghép nối tất cả các bức ảnh lại, tạo ra một hình ảnh duy nhất có độ phân giải cực cao. Ông Broadley mô tả: ‘Các nhà khoa học sau đó sử dụng phần mềm để ghép nối tất cả các bức ảnh, tạo ra một hình ảnh duy nhất có độ phân giải cực cao. Điều này mang lại cho mẫu vật độ sâu đáng kinh ngạc từ trên xuống dưới và không có chi tiết nào bị mất nét’.

Bộ Nông nghiệp Australia khẳng định khả năng chụp ảnh mới này cải thiện đáng kể các nỗ lực kiểm dịch sinh học của Australia bằng cách cho phép các nhà khoa học xác định các loài gây hại tiềm ẩn nhanh hơn và chính xác hơn. Công nghệ này cũng có thể được kết hợp với dữ liệu giải trình tự ADN và hồ sơ protein để nâng cấp cơ sở dữ liệu tham chiếu của Bộ.

Điều này đồng nghĩa với việc Australia có thêm công cụ để đảm bảo an ninh biên giới và thông quan hàng hóa nhập khẩu nhanh hơn. Công nghệ mới này cũng sẽ được dùng để cải thiện chất lượng hình ảnh trong Thư viện Hình ảnh Dịch hại và Bệnh quốc gia (PaDIL), một kho lưu trữ quan trọng chứa các hình ảnh chất lượng cao được sử dụng để nhận diện các loài gây hại và dịch bệnh đang đe dọa an ninh sinh học. Chính phủ Australia đang tích cực đẩy mạnh các biện pháp kiểm dịch để bảo vệ môi trường và nền kinh tế của quốc gia.

Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Nature đã đưa ra một giải pháp đột phá trong cuộc chiến chống lại bệnh sốt rét, một căn bệnh gây ra bởi ký sinh trùng Plasmodium và được truyền cho người qua vết đốt của muỗi nhiễm bệnh. Mỗi năm, hơn 250 triệu người trên toàn thế giới bị ảnh hưởng bởi căn bệnh này.

Để lan rộng, ký sinh trùng cần hoàn thành một hành trình phức tạp bắt đầu từ khi muỗi hút máu từ người bị nhiễm bệnh. Sau đó, ký sinh trùng di chuyển đến ruột của muỗi, nơi nó phải đối mặt với một thách thức lớn để di chuyển ra khỏi ruột và vào khoang cơ thể, nơi ký sinh trùng phát triển thành một dạng khác. Cuối cùng, chúng di chuyển đến tuyến nước bọt của muỗi, nơi chúng sẵn sàng lây nhiễm cho người tiếp theo bị đốt.

Trong quá trình di chuyển này, ký sinh trùng phụ thuộc vào một loại protein do chính muỗi tạo ra. Tuy nhiên, một số muỗi có biến thể của protein này dường như phá vỡ hành trình của ký sinh trùng. Các nhà khoa học tại Đại học California San Diego đã tận dụng công nghệ chỉnh sửa gene CRISPR để thay đổi biến thể của protein này trong muỗi. Chỉ với một thay đổi nhỏ, việc chỉnh sửa chỉ một amino acid trong gene đã đủ để ngăn chặn hầu hết ký sinh trùng di chuyển đến đích cuối cùng trong muỗi.

Các nhà nghiên cứu hy vọng sẽ sử dụng ‘gene drive’ để phổ biến thay đổi có lợi này trong toàn bộ quần thể muỗi. Gene drive là các chuỗi DNA có thể được chèn vào genome và thay đổi quy tắc di truyền thông thường. Tuy nhiên, phương pháp này còn gây tranh cãi và chưa được sử dụng bên ngoài phòng thí nghiệm do lo ngại về hậu quả không mong muốn.

Các nhà nghiên cứu cho biết sẽ cần vài năm nữa để có thể tiến hành thử nghiệm thực địa. Tuy nhiên, nghiên cứu này cho thấy về nguyên tắc, một chỉnh sửa nhỏ trong genome có thể khiến toàn bộ quần thể muỗi không thể truyền bệnh sốt rét chết người này. Đây là một bước tiến quan trọng trong cuộc chiến chống lại bệnh sốt rét và mở ra hy vọng mới cho việc kiểm soát và loại bỏ căn bệnh này trong tương lai.

Hiện tại, các nhà khoa học đang tiếp tục nghiên cứu và phát triển các phương pháp mới để chống lại bệnh sốt rét. Nếu thành công, nghiên cứu này có thể giúp giảm số lượng người bị nhiễm bệnh và tử vong do sốt rét, đồng thời cải thiện chất lượng cuộc sống cho hàng triệu người trên toàn thế giới.