Tư tưởng Hồ Chí Minh về quyền con người là một yếu tố quan trọng trong di sản tư tưởng của Người. Được hình thành trên cơ sở kế thừa và phát huy chủ nghĩa nhân văn trong truyền thống văn hóa của dân tộc Việt Nam, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng này hướng đến giải phóng con người và mang lại hạnh phúc cho nhân dân. Với khát vọng lớn nhất là giải phóng con người, mang lại hạnh phúc cho nhân dân và đảm bảo cho nhân dân có cuộc sống tốt đẹp hơn, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thể hiện cam kết mạnh mẽ trong suốt cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của mình.

Ngay từ khi mới thành lập nước, trong lời nói đầu tiên của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã bày tỏ mong muốn: “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành”. Suốt cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của mình, Người đã chứng minh cam kết này. Trước lúc đi xa, Người vẫn nhấn mạnh mong muốn cuối cùng là: “Toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết phấn đấu, xây dựng một nước Việt Nam hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh và góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới”.

Đảng ta đã vận dụng sáng tạo tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong bối cảnh đổi mới, chủ trương kế thừa và phát huy những truyền thống văn hóa tốt đẹp của tất cả các dân tộc trong nước, tiếp thu những tinh hoa văn hóa nhân loại, xây dựng một xã hội dân chủ, văn minh vì lợi ích chân chính và phẩm giá con người; chống tư tưởng, văn hóa phản tiến bộ, trái với những truyền thống tốt đẹp của dân tộc, trái với phương hướng đi lên chủ nghĩa xã hội.

Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) xác định mục tiêu: dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; do nhân dân làm chủ; có nền kinh tế phát triển cao dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại và quan hệ sản xuất tiến bộ phù hợp; có nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; con người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện; con người là trung tâm của chiến lược phát triển, đồng thời là chủ thể phát triển.

Những nỗ lực của Việt Nam trong việc thực hiện các mục tiêu này đã mang lại kết quả tích cực. Kể từ năm 2019, GDP trên đầu người đã tăng 25%, tỷ lệ hộ dân nghèo giảm 1,5% mỗi năm. Mạng lưới y tế dự phòng được tổ chức rộng khắp trên toàn quốc gắn với y tế cơ sở, tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế tăng từ 81,7% năm 2016 lên 95,52% vào năm 2024. Việt Nam còn triển khai nhiều chính sách an sinh, trợ cấp xã hội hướng tới những nhóm yếu thế.

Việt Nam cũng nỗ lực thúc đẩy bình đẳng giới. Theo Báo cáo Khoảng cách giới toàn cầu 2025 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, Việt Nam xếp hạng 74/148 quốc gia, tăng hai bậc so với năm 2024, trong đó các chỉ số về kinh tế và giáo dục cho phụ nữ đều cải thiện tích cực.

Đồng thời, Việt Nam tích cực ứng phó với biến đổi khí hậu, đẩy mạnh phòng chống thiên tai, đầu tư hạ tầng thông tin, bảo đảm quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận và tiếp cận thông tin cho người dân.

Báo cáo Khoảng cách giới toàn cầu 2025 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới và các nỗ lực của Việt Nam trong việc thúc đẩy bình đẳng giới.

Có thể nói, đặt con người ở trung tâm của cải cách và phát triển, Việt Nam đang cho thấy hình ảnh một quốc gia hội nhập bản lĩnh, đóng góp tích cực vào việc kiến tạo chuẩn mực chung về quyền con người trong thời đại mới.

Trong khuôn khổ hoạt động đối thoại với Ủy ban Nhân quyền Liên hợp quốc về việc thực thi Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị (ICCPR) lần thứ tư tại Geneva, Thụy Sĩ, Việt Nam đã tái khẳng định cam kết mạnh mẽ của mình trong lĩnh vực bảo vệ và thúc đẩy quyền con người. Với quan điểm đặt con người ở vị trí trung tâm, coi đó vừa là mục tiêu vừa là động lực của sự phát triển, Việt Nam đã trình bày những thành tựu nổi bật trong việc bảo vệ và thúc đẩy quyền con người, các quyền dân sự và chính trị trong thời gian qua.

Gia nhập Công ước ICCPR vào ngày 24/9/1982, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu to lớn trong việc bảo vệ và phát huy quyền con người, quyền công dân. Hiến pháp năm 2013 đã đánh dấu một bước tiến quan trọng của Việt Nam trong nhận thức về quyền con người cũng như trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong việc công nhận, tôn trọng, bảo vệ và bảo đảm quyền con người, quyền công dân trên tất cả các lĩnh vực.

Trong những năm gần đây, nhiều văn bản quy phạm pháp luật quan trọng liên quan đến quyền con người đã được sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới. Hiện nay, Việt Nam đang tiến hành rà soát để sửa đổi, bổ sung một số luật phù hợp với các cam kết quốc tế. Trong năm 2024 và 2025, Quốc hội sẽ tiếp tục xem xét, cho ý kiến và thông qua nhiều luật nhằm hoàn thiện thể chế về quyền con người, quyền cơ bản của công dân.

Các quyền dân sự, chính trị tại Việt Nam đã được bảo đảm trong thực tiễn, bao gồm quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do thông tin, quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, quyền được bình đẳng trước pháp luật, xét xử công bằng, đúng trình tự theo pháp luật. Việt Nam cũng đặc biệt coi trọng quyền tham gia quản lý nhà nước và xã hội của người dân, như đã được ghi nhận trong Hiến pháp 2013.

Sự tiến bộ trong bảo đảm các quyền về dân sự, chính trị của Việt Nam đã được cộng đồng quốc tế đánh giá cao. Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) đã xếp Việt Nam vào nhóm nước có chỉ số phát triển con người (HDI) tăng nhanh nhất thế giới. Ngân hàng Thế giới (World Bank – WB) cũng ghi nhận những tiến bộ của Việt Nam trong quản trị công và minh bạch thông tin.

Với phương châm “dân là gốc”, Việt Nam đã chứng minh được cam kết mạnh mẽ trong việc bảo đảm các quyền dân sự, chính trị. Những thành tựu đạt được không chỉ góp phần xây dựng một Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa mà còn khẳng định vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Có thể thấy, cam kết của Việt Nam trong việc bảo vệ và thúc đẩy quyền con người là nhất quán và không ngừng được củng cố. Việc tham gia vào các công ước quốc tế và thực thi các điều ước quốc tế về quyền con người thể hiện sự nghiêm túc và trách nhiệm của Việt Nam trong lĩnh vực này. Thông qua các hoạt động đối thoại và hợp tác quốc tế, Việt Nam mong muốn tiếp tục học hỏi từ các nước khác và chia sẻ kinh nghiệm trong việc bảo vệ và thúc đẩy quyền con người.

Nhìn chung, Việt Nam đã thể hiện một cách tiếp cận toàn diện và tích cực trong việc bảo vệ và thúc đẩy quyền con người. Thành tựu của Việt Nam trong lĩnh vực này không chỉ giúp củng cố niềm tin của người dân vào hệ thống chính trị mà còn góp phần nâng cao vị thế quốc tế của đất nước.