Trong thành phố Huế yên bĩnh, một quần thể kiến trúc độc đáo và giàu tính trang trí đã được xây dựng trên diện tích lên tới 40.000m², bao gồm hàng nghìn ngôi mộ lớn nhỏ. Nghĩa trang An Bằng, tọa lạc tại xã Phú Vinh, cách trung tâm thành phố Huế khoảng 35km về phía Đông, là nơi sở hữu những ngôi lăng mộ nguy nga và lộng lẫy, thậm chí còn vượt qua vẻ đẹp của những ngôi nhà ở thông thường.
Những ngôi lăng mộ tại đây được xây dựng theo kiến trúc của cung điện, đền đài, với sự giao thoa tinh tế giữa vẻ đẹp cổ kính và hiện đại. Người thợ đã lấy cảm hứng từ kiến trúc lăng tẩm của các vua chúa triều Nguyễn, đặc biệt là lăng vua Khải Định, để sáng tạo ra những công trình độc đáo và giàu tính nghệ thuật. Mỗi lăng mộ đều được xây dựng với sự kết hợp giữa kiến trúc Đông – Tây, mang đậm tính độc đáo và cổ kính.
Mỗi công trình tại đây đều được thiết kế như những cung điện thu nhỏ, với cổng tam quan, mái ngói lưu ly, câu đối, bia đá và các linh vật như lân, ly, quy, phụng. Những chi tiết này không chỉ thể hiện sự tôn trọng đối với người đã khuất mà còn tạo nên một không gian thiêng liêng và trang nghiêm.
Một trong những điểm nổi bật của kiến trúc lăng tẩm tại đây là trụ biểu, chứa đựng chiều sâu văn hóa. Với hình khối đồ sộ, hoa văn cầu kỳ và màu sắc rực rỡ, trụ biểu thường được đặt đối xứng hai bên cổng lăng. Không chỉ đánh dấu không gian thiêng liêng ngăn cách giữa cõi âm và cõi dương, trụ biểu còn thể hiện sự kính trọng đối với người đã khuất. Trên thân trụ thường được khắc câu đối bằng chữ Hán hoặc Quốc ngữ, ca ngợi đức hạnh và công lao của người đã mất.
Các lăng mộ tại đây được xây dựng bằng vật liệu cổ truyền như gạch, gỗ và đá. Qua bàn tay của những người thợ lành nghề, các mảnh gốm màu, thủy tinh được phối hợp độc đáo để tạo nên những họa tiết và hình dạng độc đáo. Một trong những chi tiết đặc biệt tại đây là việc sử dụng chén bát để tạo nên những mảnh vỡ khảm lên các lăng mộ. Người ta có thể chi vài chục triệu, thậm chí cả vài trăm triệu đồng để mua chén bát mới về và đập ra lấy mảnh vỡ để khảm lên các lăng mộ, tạo nên những hoa văn độc đáo.
Những con vật linh, biểu tượng hoa cỏ, vật báu và mẫu chữ điều là biểu hiện nội tâm, mang hàm ý kính quỷ thần, trọng quyền tước, ước nguyện hạnh phúc và phồn vinh. Đề tài trang trí ở khu lăng mộ này hầu hết mang tính chất biểu trưng, nhằm thể hiện sự cao quý trong nền nghệ thuật truyền thống. Sự kết hợp giữa kiến trúc, nghệ thuật và tâm sự của người thợ đã tạo nên một ‘thành phố lăng mộ’ độc đáo và giàu tính trang trí.
Tổng thể, Nghĩa trang An Bằng là một quần thể kiến trúc độc đáo, thể hiện sự tôn trọng và kính trọng đối với người đã khuất. Với sự kết hợp giữa kiến trúc cổ kính và hiện đại, các lăng mộ tại đây đã trở thành một phần quan trọng của văn hóa và lịch sử Việt Nam. Nếu có cơ hội ghé thăm Huế, hãy dành thời gian để khám phá ‘thành phố lăng mộ’ độc đáo này và tìm hiểu về lịch sử và văn hóa đằng sau những công trình kiến trúc ấn tượng này.
